Instagram και Facebook. Εντυπωσιακές φωτογραφίες κι απανωτές αναρτήσεις. Η συμμαθήτριά σου ποστάρει χαρούμενες πόζες με το δεύτερο της παιδί. Ο φίλος σου απ’ το σχολείο ταξιδεύει ασταμάτητα σε μαγευτικούς προορισμούς. Ο αδερφός σου ανεβάζει το ολοκαίνουριο αμάξι του. Ο ένας με το πτυχίο στο χέρι. Ο άλλος πανευτυχής σε ταβέρνες και παραλίες. Ο τρίτος ανέμελος με τη νέα του κοπέλα. Γάμοι. Δουλειές. Διασκεδάσεις. Επιτυχίες. Κι εσύ; Αγκαλιά με.. την αδυσώπητη σύγκριση!
Μένεις να αναρωτιέσαι πόσο μόνος είσαι. Πόσο ανίκανος να τα καταφέρεις. Πόσο περιορισμένη και πνιγηρή είναι η καθημερινότητά σου.
Είναι όμως πραγματικά έτσι; Ή κάτι κάνεις λάθος στον τρόπο που σκέφτεσαι;
Η ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ
Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για να συγκρίνει. Σαν από ένστικτο. Από παρόρμηση. Αναμετριέται με τον κόσμο γύρω του προκειμένου να βρει τη θέση του μέσα σ’ αυτόν.
Άλλοτε κοιτάει το χειρότερο και πλημμυρίζει υπερηφάνεια ή έστω συμπόνια κι άλλοτε επικεντρώνεται στο καλύτερο. Στο ανώτερο. Στο υψηλό.
Η σύγκριση με κάποιον που υπερτερεί στην υγεία, την εμφάνιση, την εξυπνάδα, την ικανότητα, τη θέση ή τον πλούτο μπορεί να γίνει όραμα και έμπνευση. Να γίνει δύναμη για προσπάθεια. Αφορμή για βελτίωση. Κίνητρο για τον ‘καλό αγώνα’.
Ωστόσο, τις περισσότερες φορές η διαδρομή αυτή καταλήγει στην οδυνηρή ζήλεια ή την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Όσο τα social media ανθοφορούν μάλιστα, ο δρόμος γίνεται ακόμα πιο δύσβατος και σκληρός. Το σερφάρισμα στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης μας φέρνει αντιμέτωπους με τις φανταχτερές στιγμές και τις διακεκριμένες εμπειρίες των γύρω μας, προκαλώντας έντονη δυσφορία.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να συγκρίνουμε χωρίς να μας παίρνει από κάτω;
ΣΥΓΚΡΙΝΕ ΕΞΥΠΝΑ ΚΑΙ ΣΩΣΤΑ
Προκειμένου να προστατεύσεις τον εαυτό σου από λανθασμένες κι επώδυνες συγκρίσεις, αναρωτήσου πρώτα τα εξής :
Α. Μήπως αντί να συγκριθώ με όλους, συγκρίνομαι μόνο με τους καλύτερους του είδους;
Μήπως αντί να βλέπω όλη την γκάμα των ανθρώπων που με περιβάλλουν, επικεντρώνομαι μόνο στους.. κορυφαίους; Μια εύκολη πρακτική για να κάνω τη ματιά μου πιο ρεαλιστική είναι να γράψω σε λίστα τους επτά καλύτερους που μου έρχονται στο μυαλό σε κάποιον ιδιαίτερο τομέα και να συγκριθώ με τον έβδομο. Αν το κάνω θα διαπιστώσω ότι συχνά τα αποτελέσματα της σύγκρισης είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά αλλά και.. ευνοϊκά για την αυτοπεποίθησή μου.
Β. Μήπως δε βλέπω το σύνολο της εικόνας του απέναντι αλλά μόνο ένα πολύ μικρό μέρος;
Μήπως στη φίλη με την ευτυχισμένη οικογένεια, βλέπω μόνο τα τρία της παιδιά και όχι τα ταΐσματα. Τ’ αλλάγματα. Τα βραδινά ξενύχτια. Τα βουνά από λερωμένα ρούχα και πιάτα. Τις τσιρίδες. Τα κλάματα. Τους καυγάδες. Τα νεύρα και την κούραση της καθημερινότητας;
Γ. Εγώ τι θέλω να πετύχω με τη σύγκριση; Να πληγωθώ; Να στεναχωρηθώ; Να θυμώσω; Ή μήπως ο μόνος λόγος για να συγκριθώ είναι απλώς για να βελτιωθώ;
Αν συγκρίνοντας, επιθυμώ να γίνω καλύτερος. Τότε. Θα θαυμάσω τον άλλον και θα συγκεντρωθώ σε όσα κάνει για να πετύχει τους στόχους του. Είναι πιο γυμνασμένος; Τότε. Μήπως να ξεκινήσω κι εγώ να αθλούμαι; Είναι πιο πλούσιος; Πως το καταφέρνει; Διαφημίζει περισσότερο την επιχείρησή του; Δουλεύει πιο σκληρά; Τότε. Μήπως να δοκιμάσω κι εγώ;
Δ. Ακόμη κι αν η σύγκριση με βγάζει μείον, μήπως η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερη;
Μήπως ακόμα κι αν δεν έχω πετύχει σε ένα συγκεκριμένο τομέα, έχω γύρω μου ανθρώπους ή αγαθά για τα οποία πρέπει να είμαι ευγνώμων;
Ε. Μήπως άραγε αποτελώ κι εγώ για ορισμένους πρότυπο ή αντικείμενο θαυμασμού;
Μπορεί να μην είμαι τέλειος αλλά υπάρχουν στοιχεία της ζωής και της προσωπικότητάς μου , που αξίζουν πραγματικά. Που δεν είναι δεδομένα για όλους. Κι ίσως αυτό κάποτε να κάνει τους άλλους να εντυπωσιάζονται. Μήπως λοιπόν είμαι κι εγώ για κάποιους ένας από τους ‘κορυφαίους’ και δεν το έχω συνειδητοποιήσει;
Ακόμα κι αν η σύγκριση είναι αναπόφευκτη στη ζωή επομένως, υπάρχουν τρόποι να την εφαρμόσεις με τρόπο έξυπνο και υγιή. Χωρίς να σε καταβάλλει ψυχολογικά ή να σε οδηγήσει στην ψυχική νόσο. Άρχισε από σήμερα κιόλας τις καλές πρακτικές!
Χρύσα Βοζίκη, Ψυχολόγος-Εκπαιδευτικός