Η κοιλίτσα φουσκώνει. Όλοι περιμένουν με ανυπομονησία το χαρμόσυνο γεγονός! Προετοιμασίες. Κούνιες. Αλλαξιέρες. Καρότσια. Ρουχαλάκια. Παιχνίδια. Ένας νέος κόσμος γεμάτος παιδικά γέλια και χρώματα ανοίγεται μπροστά.
Κι όμως για μια στις επτά γυναίκες ο κόσμος αυτός έχει μόνο το χρώμα του μαύρου λίγο μετά την έλευση του νέου μέλους της οικογένειας. Και.. τα πελάγη ευτυχίας μετατρέπονται σύντομα σε πελάγη δυσφορίας. Μιας δυσφορίας έντονης και πνιγηρής που φτάνει να γίνει ακόμα κι επικίνδυνη.
Γυναίκες με εύκολες ή δύσκολες γέννες. Στο πρώτο, το δεύτερο ή το τρίτο τους παιδί. Παντρεμένες κι ανύπαντρες. Από διάφορες ηλικίες, φυλές, κουλτούρες ή κοινωνικές τάξεις μπορεί να βρεθούν στη δυσάρεστη αυτή θέση.
Τι στέκεται εμπόδιο στην αδιαμφισβήτητη ευτυχία τους; Η οδυνηρή επιλόχειος κατάθλιψη.
ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΟΤΙ ΜΙΑ ΜΑΝΟΥΛΑ ΝΟΣΕΙ;
Όχι δεν πρόκειται για το φυσιολογικό άγχος και τις δυσκολίες του πρώτου καιρού. Αλλά για μια κατάσταση έντονη και οξεία που μπορεί να εμφανιστεί αμέσως ή εβδομάδες ακόμα και μήνες μετά τη γέννα. Μερικά κρίσιμα προειδοποιητικά σημάδια για την πάσχουσα μαμά είναι ότι :
- Έχει διαταραγμένο ύπνο ή όρεξη, λιγότερο ή περισσότερο απ’ το συνηθισμένο
- Δεν αισθάνεται ευχαρίστηση με καμία απ’ τις δραστηριότητες που την χαροποιούσαν παλιότερα
- Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή να πάρει αποφάσεις
- Αδιαφορεί για το βρέφος, την οικογένεια και τους φίλους της
- Φοβάται να μείνει μόνη με το μωρό της
- Είναι θλιμμένη και κλαίει αναιτιολόγητα ή ακατάσχετα για καιρό
- Χαρακτηρίζεται από ευερεθιστότητα και θυμό
- Νοιώθει άγχος ή κάποτε υποφέρει από κρίσεις πανικού
- Αντιμετωπίζει ποικίλες τρομακτικές ιδέες
- Κατακλύζεται από σκέψεις ενοχής ότι κάτι δεν κάνει σωστά, ότι φταίει, ότι δεν αξίζει ή ότι δεν μπορεί να είναι καλή μητέρα
- Και σε ορισμένες περιπτώσεις σκέφτεται να βλάψει τον εαυτό της ή το παιδί
ΠΟΙΕΣ ΜΑΝΟΥΛΕΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ;
Αν και πρόκειται για κάτι που μπορεί δυνητικά να συμβεί σε οποιαδήποτε γυναίκα, υπάρχουν ομάδες γυναικών υψηλότερης επικινδυνότητας. Για παράδειγμα:
Α. Όσες έχουν βιώσει άγχος ή κατάθλιψη σε προηγούμενη φάση της ζωής τους
Β. Εκείνες που έχουν καταθλιπτικό οικογενειακό ιστορικό
Γ. Οι πρωτομάνες, οι πολύ νεαρές ή οι πολύ μεγάλες ηλικιακά μητέρες
Δ. Εκείνες που έφεραν στον κόσμο παιδί με ειδικές ανάγκες ή ακόμα κι ένα δύσκολο βρέφος που κλαίει ή είναι απαιτητικό στον ύπνο ή το φαγητό του.
Ε. Όσες βιώνουν παράλληλα κι άλλα στρεσσογόνα γεγονότα όπως : η απομόνωση, η έλλειψη βοήθειας, η οικονομική ανέχεια, η ανεργία, η απώλεια αγαπημένου προσώπου κλπ.
ΣΤ. Εκείνες που έχουν έντονη αλλαγή στο επίπεδο ορμονών τους μετά τη γέννα
Ζ. Μαμάδες που φοβούνται για το πώς θα ανταποκριθούν στη νέα τάξη πραγμάτων και στις καινούριες αλλαγές που φέρνει ένα μωρό στο σπίτι
Για τις μισές από τις γυναίκες με επιλόχειο κατάθλιψη , αυτό είναι και το πρώτο τους καταθλιπτικό συμβάν. Για το λόγο αυτό χρειάζεται , ιδιαίτερη μεταχείριση. Κατανόηση από το συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον και φυσικά από τον σύντροφο. Ενώ αν τα πράγματα δε βελτιώνονται είναι πολύτιμη και η παρέμβαση των ειδικών. Έτσι, η νέα μανούλα θα μπορέσει αν σταθεί με σθένος κι αγάπη απέναντι στο δημιούργημά της και να απολαύσει τη δύσκολη αλλά κατά τα άλλα υπέροχη περίοδο της μητρότητας.
Χρύσα Βοζίκη, Ψυχολόγος-Εκπαιδευτικός