Πριν ακόμα γεννηθούν. Τα φαντάζεσαι. Το ονειρεύεσαι. Τα προβλέπεις. Τα παιδιά που θα φέρεις στον κόσμο έχουν απ’το πρώτο κιόλας δευτερόλεπτο κάτι από τις προσδοκίες και τις επιδιώξεις σου. Δε μαντεύεις απλώς. Το ύψος ή το χρώμα των ματιών τους. Ελπίζεις κρυφά. Να τους έχεις μεταδώσει τα χαρακτηριστικά που επιθυμείς. Να αποφύγουν όσα απεχθάνεσαι. Να φτάσουν ως εκεί που τελειώνουν τα όνειρα σου γι΄αυτά. Αυτά που δεν πρόλαβες ή δεν κατάφερες να πραγματώσεις εσύ. Αυτά που λαχταράς για κείνα.
Μ’ έναν αυτόματο τρόπο επομένως , προβάλεις πάνω στα παιδιά ένα κομμάτι του δικού σου εαυτού. Θέλεις να πιστεύεις ότι θα έχουν ηθική, σκέψεις ακόμα και αισθητική παρόμοια με τη δική σου. Κι έτσι όταν το μεγάλωμά τους διαψεύδει τις μέχρι τότε προβλέψεις σου, το άγχος μπαίνει στη ζωή όλων σας.
Πως το γονεικό άγχος επηρεάζει όμως την ανατροφή των παιδιών; Και πως θα μπορέσεις να το περιορίσεις αν όχι να το αποφύγεις;
ΤΑ ΔΥΟ ΑΚΡΑΙΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ ΕΝΟΣ ΓΟΝΙΟΥ
Α.Η υπερπροστατευτική αγωνία
Πρόκειται για την αγωνία εκείνη που ξεπηδάει απ’ την καρδιά της μάνας ή του πατέρα όταν προσπαθεί να προστατεύσει το παιδί του με κάθε τρόπο. Όχι η πρόθεση δεν είναι κακή. Ωστόσο, η έκφρασή της με τρόπο υπερβολικό μπορεί να έχει δυσάρεστα αποτελέσματα για το παιδί.
Η διαρκής στήριξη που μοιάζει με δεκανίκι. Οι ασύμβατες με την ηλικία φροντίδες. Και ο φόβος του γονιού πως το παιδί δύσκολα θα τα καταφέρει χωρίς εκείνον. Μπορεί να αποβούν μοιραία. Μπορεί να προστατεύσουν προσωρινά το παιδί από λάθη ή ατυχήματα αλλά δε λείπουν και οι συνέπειες. Το παιδί πολύ λίγο καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση και σιγουριά για τον εαυτό του. Χρειάζεται διαρκώς επιβεβαιώσεις. Ενώ συχνά είναι και τα ξεσπάσματα θυμού όταν κάποιος δεν τρέχει να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Έτσι, σχηματίζεται ένα προφίλ μάλλον ανώριμου και ανασφαλούς παιδιού που σίγουρα δεν αποτελεί προσδοκία του γονιού.
2.Η υπέρμετρη αυτονομία
Στο άλλο άκρο βρίσκεται, ο γονιός της υψηλής προσδοκίας. Εκείνος που θέλει το παιδί του να μιλήσει γρήγορα. Να περπατήσει γρήγορα. Να είναι πρώτο στο σχολείο. Ταλαντούχο στις εξωσχολικές δραστηριότητες κ.ο.κ. Αυτή η άδηλη αγωνία του γονιού εντούτοις, μεταφέρεται στο παιδί.
Και φυσικά, μπορεί αρχικά να φαίνεται ότι το ωθεί στη βελτίωση και την αυτονομία αλλά δευτερευόντως μπορεί να έχει άσχημες επιπτώσεις. Το παιδί συχνά πιέζεται ψυχολογικά και ενίοτε σωματικά να αγγίξει τον υψηλό πήχη. Αισθάνεται ότι δεν πρέπει να ζητήσει βοήθειες και τελικά καταλήγει να νιώθει μόνο κι απογοητευμένο.
Το άγχος του γονιού συνεπώς οφείλει να έχει όριο και μέτρο ώστε να αποβαίνει τελικά ωφέλιμο για το παιδί αλλά και για τις μετέπειτα οικογενειακές σχέσεις.
ΠΩΣ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΩ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ;
1.Χρησιμοποίησε δημοφιλείς τεχνικές χαλάρωσης και διαχείρισης άγχους.
2.Βάλε τις σκέψεις σου σε τάξη με λογική και ψυχραιμία.
3.Εντόπισε ποιες καταστάσεις σε αγχώνουν και κάνε ένα πλάνο αντιμετώπισης πριν αυτές φτάσουν.
4.Αν μια συνθήκη σου είναι εξαιρετικά αγχογόνα απέφυγέ την ώστε να μην μεταφέρεις το άγχος σου και στο παιδί.
5.Ζήτα βοήθεια από φίλους. Μαμάδες. Ή κάποιον ειδικό αν χρειάζεται.
6.Μίλα ανοιχτά στον εαυτό σου. Τους δικούς σου. Ακόμα και στο παιδί για τους πραγματικούς λόγους που σε κάνουν να στρεσσάρεσαι.
Ό,τι κι αν γίνει λειτούργησε με γνώμονα την ευτυχία του παιδιού και όχι τις προσδοκίες σου για κείνο!
Χρύσα Βοζίκη, Ψυχολόγος-Εκπαιδευτικός